NA SYBIR (1930)
Dramat
Film pierwotnie niemy. W 1937 roku, po dodaniu ścieżki dźwiękowej i przedmowy Wacława Sieroszewskiego, wszedł ponownie na ekrany.
Reżyseria
Henryk Szaro
Wytwórnia
KINETON-SFINKS
Zarys fabuły*
Rewolucja, która wybuchła w Rosji w 1905 r. ponownie ożywiła nadzieje Polaków na zrzucenie kajdan niewoli, i w Królestwie Polskim zaczęły tworzyć się konspiracyjne związki zbrojne walczące z zaborczą okupacją. Jeden z nich zorganizował zamach na warszawskiego generał-gubernatora, a wykonawcą był młody bojowiec Ryszard Prawdzic, pseudonim "Sęp". Wybuch rzuconej prze niego bomby nie pociąga za sobą ofiar, następują jednak liczne aresztowania, a "Sęp" na jakiś czas musi schronić się na prowincji. W majątku Józefa Czarskiego na Kujawach, gdzie zostaje korepetytorem Wiesia, syna dziedzica, zakochuje się z wzajemnością w córce Czarskiego, Renie. Po kilku tygodniach Prawdzic zostaje wezwany przez organizację do powrotu do Warszawy, a Rena, nie mogąc znieść rozstania z ukochanym, podąża za nim. Chce zatrzymać się u przyjaciółki, Janki Mirskiej, również rewolucjonistki, jednak gdy przybywa do kamienicy, w której mieszka, jest świadkiem jej aresztowania. U właścicielki domu wynajmuje pokój, z nadzieją, że niedługo spotka Ryszarda. Nie wie, że stanie się to już niebawem w niezwykle dramatycznych okolicznościach...
W rolach wiodących
| Jadwiga Smosarska | Rena Czarska |
| Adam Brodzisz | Ryszard Prawdzic „Sęp” |
| Bogusław Samborski | pułkownik żandarmerii Sierow |
W pozostałych
| Mieczysław Frenkiel | dziedzic Józef Czarski, ojciec Reny |
| Mira Zimińska | rewolucjonistka Janka Mirska |
| Eugeniusz Bodo | rewolucjonista |
| Jerzy Dworski | rewolucjonista chemik |
| Stanisław Daniłowicz | rewolucjonista |
| Maria Chaveau | właścicielka pensjonatu |
| Kazimierz Justian | szpicel |
| Michał Halicz | oficer rosyjski, dowódca żołnierzy pilnujących zesłańców |
| Czesław Skonieczny | żołnierz pilnujący zesłańców |
| Henryk Rzętkowski | żołnierz pilnujący zesłańców |
| i inni |
Na początku filmu słowo wstępne wygłasza pisarz Wacław Sieroszewski.**
Oprawa muzyczna
Kompozytorem muzyki jest Henryk Wars. Pieśni śpiewa chór Dana. W filmie wykorzystano ponadto tekst pieśni patriotycznej „Warszawianka” .
Pieśń
Warszawianka
wykonanie zbiorowe
(fragment)
Oto dziś dzień krwi i chwały
Oby dniem wskrzeszenia był
W tęczę Franków Orzeł Biały
Patrząc lot swój w niebo wzbił
Słońcem lipca podniecany
Woła na nas z górnych stron
Powstań Polsko, skrusz kajdany
Dziś twój tryumf, albo zgon
Hej, kto Polak na bagnety
Żyj swobodo, Polsko żyj
Takim hasłem cnej podniety
Trąbo nasza wrogom grzmij
Trąbo nasza wrogom grzmij
Pieśń
O gwiazdeczko
śpiewa (z offu)
chór Dana
fragment (śpiewany przez więźniów w Cytadeli)
O gwiazdeńko, coś błyszczała,
Gdym ja ujrzał świat
Czemuż to tak gwiazdko mała,
Twój płomyczek zbladł.
Czemuż mi już tak nie płonie
Jak za dawnych lat
Gdym na matki igrał łonie
W malowanych snach
Pieśń
tytuł nieznany
śpiewa (z offu)
chór Dana
dokładny tekst nieznany
* zakładka ‘Wstęp’
** https://pl.wikipedia.org/wiki/Wac%C5%82aw_Sieroszewski